Solliciteren boven de 50 vergt moed. Na de vijftigste afwijzing begint het te knagen. Discriminatie? Of is er meer aan de hand?
‘U past niet in ons team.’ ‘De andere kandidaat voldeed net iets beter aan de eisen.’. Klopt het wat werkzoekende 50-plussers te horen krijgen? Of zijn ze gewoon te oud?
‘Er is veel leed onder oudere werkzoekenden’, zegt Wan van Overveld, eigenaar van een bemiddelingsbureau voor senior HR professionals. Hij krijgt woedende, wanhopige, soms zelfs huilende kandidaten aan de lijn: ‘Ze zijn gek dat ze mij niet nemen!’ Hij heeft het over hooggekwalificeerde ouderen met een enorme staat van dienst.
Van Overveld: ‘Ze krijgen niet altijd het hele verhaal te horen.’ Hij is op zijn hoede, wil niet van leeftijdsdiscriminatie beticht worden. Zelf zegt hij liever de beste kandidaat te selecteren, dan iemand die exact past in de ‘ideale leeftijdsbandbreedte’ die opdrachtgevers vaak aangeven. ‘Het lukt ons regelmatig de leeftijdsgrens op te rekken. Bij hele jonge bedrijven of multinationals met strak omschreven carrièrepaden wordt het lastig.’
Dat opdrachtgevers huiverig zijn voor 50-plussers die best een stapje terug willen doen, kan hij soms wel plaatsen. ‘Is iemand die jaren zelf leiding heeft gegeven nog manageable? Is hij nog in staat om de handen uit de mouwen te steken of kan hij vooral goed delegeren?’ Toch spelen ook minder rationele argumenten mee. ‘Angst om overruled te worden door een vijftigplusser speelt een rol, zeker bij jonge leidinggevenden. Dat zullen ze nooit hardop zeggen, maar dat voel je soms wel.’
‘Wat moet ik met zo’n oud iemand?’ Interim personeelsmanager en socioloog Willemien Westerman Holstijn hoort het vaak in gesprekken met leidinggevenden.
Ze is ervan overtuigd dat leeftijdsdiscriminatie en het denken in generaties enorme hindernissen opwerpen. ‘Mensen die personeel aannemen zijn steeds vaker dertigers. Voor hen zijn twintigers hip en dertigers ‘on top of the market’. Tegen de veertig kan nog net. Als je ouder bent en nooit leiding hebt gegeven, vinden ze je al snel een loser. Daarna ben je vooral oud, hoe goed je ook bent.’
Vijftigplussers moeten beter nadenken hoe ze zich profileren. ‘Ouderen zien hun ervaring als sterk punt. Ze realiseren zich niet dat ze potentiële werkgevers daarmee juist afschrikken.’ Ze ergert zich wild aan outplacementbureaus die 50-plussers leren hoe ze zichzelf als ‘product in de markt moeten zetten.’ ‘Ze leren hun vooral zichzelf en hun CV op te blazen. Jonge managers denken: dat kan niet waar zijn. Of: die doorgewinterde senior adviseur gaat aan mijn stoelpoten zagen; als die mevrouw zegt dat ze alles gezien heeft, sta ik in mijn hemd.’
Roep niet dat je alles kan, maar zorg dat je toekomstige leidinggevende niet bang voor je hoeft te zijn, adviseert ze. ‘Toon respect, laat merken dat je hem gaat helpen de beste baas van de hele wereld te worden. Geef gerust aan dat er ook dingen zijn, waar je zelf misschien een beetje bang voor bent of die je nog hoopt te leren. Maak je leeftijd bespreekbaar. Vraag gewoon: denk je dat het wat wordt tussen ons?’
Jerome Hermans (29) general manager bij Lely Consumables, leverancier van verbruikartikelen voor robotmelkmachines, schrikt niet van 50-plussers. ‘Eerder andersom. Als ouderen op sollicitatiegesprek komen, hoor ik ze vaak denken: wanneer komt de echte baas nou? De goeden herpakken zich, maar bij anderen merk je dat ze het moeilijk vinden: een leidinggevende die hun zoon had kunnen zijn.’
Toch herkent hij wat Westerman Holstijn zegt. ‘Ouderen zijn soms zo bezig om zichzelf te verkopen, dat ze vergeten te informeren waar wij behoefte aan hebben.’ Hij krijgt regelmatig cv’s van acht kantjes. ‘Ook al heb je een lange staat van dienst, het is toch niet zo moeilijk om de higlights op één A 4tje te zetten?’
Ga toch niet zo prat op je ervaring, denkt hij soms. ‘Als iemand vertelt dat hij een parallel ziet tussen wat in de ICT gebeurt en wat hij vijftien jaar geleden meemaakte, is dat prima. Die persoon laat zien dat hij in het nu leeft. Verder heb ik er niet zo’n boodschap aan wat iemand allemaal heeft gedaan.’
Ervaring kan een pluspunt zijn. ‘Veel bedrijven doorlopen cycli van vijf jaar, daarna moet alles weer anders. Iemand die dat twee keer heeft meegemaakt, laat zich niet snel gek maken. Maar tien of twintig jaar ervaring maakt niet zoveel uit.’
Loyaliteit is een ook een kwaliteit waarmee 50-plussers zichzelf aanprijzen. Hermans: ‘Dat iemand lang bij hetzelfde bedrijf heeft gewerkt, vind ik geen pre, tenzij hij kan aangeven dat hij steeds naar nieuwe uitdagingen heeft gezocht.’
Westerman Holstijn: ‘Trouw kan angst oproepen. Wat als die loyale kracht van 55 toch niet bevalt? Dan kom ik er nooit meer af, denken managers. Probeer die zorg weg te nemen. Bijvoorbeeld door vooraf afspraken te maken over mogelijke ontbinding van het contract, als het toch niet blijkt te werken. Geef aan dat je naast je werk ook nog een interessant leven hebt. Vertel het als je van plan bent over een paar jaar te gaan reizen. De meeste werkgevers zullen opgelucht zijn.’
Ze raadt aan om taakgericht te solliciteren. ‘Iemand van vijftig neem je aan voor taken die op dat moment worden gevraagd. Maak duidelijk dat je solliciteert omdat je juist dat werk leuk vindt, niet om carrière te maken. Natuurlijk wil je laten zien dat je nog sprankelt, maar een werkgever moet niet het gevoel krijgen dat je binnen de kortste keren verveeld raakt. Zoeken ze iemand zoeken die over twee jaar doorstroomt, geef dan aan dat je het leuk vindt om je te blijven ontwikkelen: Als jullie vinden dat ik daaraan toe ben Maar jok nooit om een baan te krijgen, daar prikken selecteurs direct doorheen.’
‘Zorg dat je hands on bent, zegt Van Overveld. ‘Mijn Engels is wat roestig’, hoort hij oudere kandidaten soms zeggen. ‘Als je weet dat Engels steeds vaker de voertaal is in jouw sector, ga dan als de duvel bijspijkeren. Dat zijn dingen waar je wèl invloed op hebt.’
Hoe kijken ze aan tegen 50-lussers die zo gemotiveerd zijn dat ze salaris willen inleveren? Hermans: ‘Daarbij denk ik altijd: die blijft zoeken tot hij iets beters vindt. Het heeft iets wanhopigs en er moet wel een heel goed verhaal tegenover staan. “Ik heb mijn tijd gehad. Ik heb gepiekt op mijn 45ste, nu is het tijd om een stap terug te doen” zei een sollicitant. Dat vond ik een prima reden. Ik weet niet meer of ik hem heb aangenomen.’
In de Verenigde Staten is de trend dat sollicitanten hun leeftijd verzwijgen. ‘Alsjeblieft niet, zeg’, vindt Hermans. ‘Je leeftijd is toch zeker niet iets om je voor te schamen?’
Managementondersteuner
‘Te graag laten zien dat ik niet ingedut ben’
Karin Bodde (49) heeft dertig jaar ervaring als managementondersteuner in grote en kleine bedrijven in verschillende branches. Een manager noemde haar een ‘gouden wijf’. ‘Ze kunnen met me sparren, maar ik ben ook niet te beroerd is voor eenvoudige klussen.’ Toen ze begin dit jaar door een reorganisatie werkloos werd, was ze vol goede moed. ‘Ik blaak van energie en wil et een mooie tweede helft van maken. Ik heb naast vakkennis en vaardigheden een aantal extra plussen. Ik kan uitstekend overweg met social media en ICT en heb altijd extra taken uitgevoerd op het gebied van communicatie en personeelszaken.’ Ze schreef 106 sollicitatiebrieven en werd een op de drie keer uitgenodigd. ‘Steeds werd ik het net niet. Ik ging twijfelen: ik pas toch precies in het plaatje? Ik wilde zelfs een paar honderd euro salaris inleveren.’ Na vijf maanden spotte een uitzendbureau haar op LinkedIn. ‘Het klikte meteen, binnen een week had ik een tijdelijke baan. Ze zochten iemand die niet opzag tegen een complexe organisatie in verandering en veel werk.’ Terugkijkend denkt ze niet alleen op leeftijd en salaris werd afgewezen. ‘Ik wilde zo graag laten zien dat ik geen ingedutte 45-plusser ben. Soms zag ik de mensen tegenover me terugdeinzen, alsof ze mijn enthousiasme en ideeën bedreigend vonden. Als ik straks weer moet solliciteren, pak ik het anders aan. Meer rust uitstralen. Eerst goed luisteren naar de behoeften van de werkgever en dan pas mijn kennis en diensten daar tegenover stellen. Dat werkt beter dan jezelf verkopen.’
Docent
‘Zeg gewoon: mevrouw, we vinden u te oud’
U moet op alle banen solliciteren, ook als ze onder uw niveau liggen en slechter worden betaald, zeggen ze bij het UWV. ‘Prima, dan doe ik dat toch? Maar ik kreeg de ene afwijzing na de andere’, zegt Dimph Vos(59). Ze heeft MO Nederlands gedaan en heeft veertig jaar ervaring in communicatie, redactie en onderwijs. ‘Ik heb mezelf steeds voorgehouden dat ervaring en motivatie belangrijker zijn dan leeftijd, maar na 150 afwijzingen denk ik er anders over.’ Toch vond ze na drie jaar solliciteren en enkele invalbanen op verschillende scholen een tijdelijke baan in het onderwijs. Een deel van haar uren is omgezet in een vast contract. ‘Ik werk op een middelbare school waar ze niet bang zijn voor ouderen. De oudste docent is al in de zeventig. “De beste beslissing die ik afgelopen jaar heb genomen is jou aannemen”, zei de adjunct-directeur laatst.’ Het zou van eerlijkheid getuigen als personeelsmanagers die geen ouderen willen, daarvoor uitkomen, vindt ze. ‘Zeg gewoon: mevrouw, we vinden u te oud. Dat zou een hoop gedoe en frustratie schelen. Dan ligt het tenminste duidelijk en kan de politiek eindelijk eens nadenken over maatregelen die oudere werkzoekenden helpen. Want belastingkortingen, een gratis proeftijd en promotiecampagnes trekken werkgevers echt niet over de streep. De balans slaat nog steeds negatief door vanwege de voordelen die oudere werknemers worden gegund in de vorm van extra vrije dagen.’
Spelregels
Doen
- Toon respect, ook al is je toekomstige leidinggevende twintig jaar jonger
- Informeer wat er speelt en waar een bedrijf behoefte aan heeft
- Maak je leeftijd bespreekbaar
- Zorg dat je hands-on bent
- Solliciteer taakgericht i.p.v. carrièregericht
- Vermeld in je CV alleen de highlights en zet ze op 1 à 2 A-4tjes
Niet doen
- Direct aangeven dat je salaris in wilt leveren en onder je niveau solliciteren.
- Hameren op jarenlange ervaring en loyaliteit
- Roepen dat je alles kunt en alles al een keer hebt gezien
- Je leeftijd verzwijgen
