Als grijze muis wakker worden is zijn grootste nachtmerrie. LPF Tweede Kamerlid Joost Eerdmans, op feestjes bekend als DJ Jopie, is graag in beeld. Hij wil de taal van de straat spreken, zeggen wat hij denkt. Een hardliner. Zwaardere straffen, zero tolerance. Soft gedoe maakt hem misselijk. Behalve als het over pony’s en konijntjes gaat. De vaandeldrager van Pim, die het leger op probleemwijken wil afsturen, is allergisch voor dierenleed. Hij kan geen vis in een emmer zien spartelen, en het onverdoofd castreren van biggen vervult hem met weerzin. ‘Ik ben zeer links als het over dieren gaat.’
Joost Eerdmans, (35) in smetteloos wit overhemd en gestreepte das, is net terug van een werkbezoek aan de Verenigde Staten. Hij houdt ervan om te ‘gluren bij de buren’. Ideeën opdoen, kijken waar het beter kan. Vier dagen snuffelen bij de politie in zijn favoriete stad New York: het kan niet anders of dat levert een nieuw aanvalsplan op. Sinds zijn aantreden in 2002 lanceerde hij er al zes. In zijn prachtige werkkamer, tegenover het Tweede Kamergebouw, liggen ze uitgestald. Met titels als: ‘Aanvalsplan Tegen Bureaucratie – 11 oplossingen tegen bureaucratie en een besparing van 3,2 miljard euro in 4 jaar’ en ‘Tbs op de schop – 8 oplossingen om Nederland beter te beschermen tegen tbs’ers’. Problemen zijn moeilijk, oplossingen simpel, is de rode draad. Ongenuanceerd? ‘Den Haag is vergeven van genuanceerde opinies en gematigde mensen’, vindt het modieus bebrilde Kamerlid. ‘Als je begint met een compromis kom je nergens uit.’
Aan de muur hangt een lijstje met de dingen die hij belangrijk vindt. Daarnaast een spiegel. ‘Een van mijn eerste aankopen’, vertelt hij. Hij kijkt er iedere ochtend in, en niet alleen om te zien of zijn das goed zit. ‘Ik zou mezelf nooit verloochenen. Of mijn idealen aanpassen voor een baan.’
Op je bureau staat een foto van Lubbers. Jouw held heeft zijn opvattingen behoorlijk aangepast aan zijn werkkring.
‘Ja, dat had ik niet achter hem gezocht. Dat hij nu meer vluchtelingen wil toelaten: onbegrijpelijk! Hij schuift twaalf jaar beleid als premier zomaar aan de kant. Die beschuldigingen van seksuele intimidatie neem ik met een korrel zout, maar dit komt hard aan.’
Jij stapte over naar Fortuyn omdat je door het CDA op een onverkiesbare 54ste plaats was gezet.
‘Omdat ik geen Zeeuwse vrouw was, bungelde ik onder aan de lijst. Je moet geduld hebben, zeiden ze. Ik zag het als wantrouwen in mijn kwaliteiten. “Wie zijn jullie om dat te zeggen? Ik ga helemaal niet wachten, het leven is kort.” Zo ben ik bij Pim terechtgekomen. Kijk, ik wil mezelf niet overschatten, maar ik heb wel talent. En natuurlijk ben ik ijdel. Een politicus die niet van zichzelf houdt: dat klopt gewoon niet.’
Altijd ambitieus geweest?
‘Op het schoolplein was ik al een mannetje, altijd haantje de voorste. In de vierde klas lagere school probeerde ik al medeleerlingen op te zwepen. Op het VWO was ik onzeker, net als iedere puber. Maar later werd ik wél voorzitter van de leerlingenraad. In de vakantie had ik samen met mijn broer een campagne bedacht. We gebruikten bekende reclameslogans, met mijn naam erin. ‘Brugklassers: Joost E. blijft op de kleintjes letten.’ Of ‘Joost E. Anytime, Anywhere, Anyplace.’ Ik vond het zo’n prachtig idee, ik móést het uitvoeren. Dat heb ik nog steeds als ik een goede inval heb. Net als een cabaretier die leuke grappen bedenkt. Die moeten gewoon verteld worden.’
Was je toen ook al zo rechts?
‘Reagan en Lubbers waren mijn helden. Ik was een harde jongen. Fel! Op school was vrijwel niemand rechts. Het was de tijd van de kruisraketten. Iedereen was tegen. Maar ik had liever een raket in de tuin dan een Rus in de keuken. Mijn geschiedenisleraar maakte grappen van het soort: Ich bin ein Berliner, zei Kennedy toen hij in Berlijn was. Daarom wilde Reagan naar Hamburg.’
Daar kon jij niet om lachen?
‘Nee. Maar uitdagen en provoceren vond ik leuk. Toen er een stoet verpleegsters langs school trok die demonstreerden voor twee procent meer loon, riep ik naar buiten: hé, aan het werk, ga eens wat doen. Thuis hadden we het vaak over politiek. Mijn vader is een selfmade man, hij heeft zijn eigen verzekeringsbedrijf opgezet. Mijn politieke roots liggen bij hem: aanpakken, geen gezeur. Mijn moeder is predikant geweest in een verzorgingshuis, zij was wat sociaalvoelender. Ze is boerendochter, in haar vrije tijd altijd met dieren bezig geweest. Van haar heb ik die tic dat ik niet tegen dierenleed kan.’
Je profileert je als dierenvriend
‘Ben ik ook, ik kan nog geen vis zien spartelen in een emmertje. Ik sla wel eens een mug dood, maar ik koop bijna altijd biologisch vlees. Of ik kook vegetarisch. Vanavond maak ik bloemkool met parmezaanse kaas en bieslook, met groenteratatouille. Heerlijk. Mensen die altijd vlees kopen, zouden de doodsangst eens moeten zien van een koe die uit een veewagen wordt getrokken. Of de kooien van kippen in een legbatterij. Ik vind de islam een achterlijke cultuur, maar de bioindustrie is ónze achterlijke cultuur.’
Toch maak je je in de Kamer drukker om vieze mannen die paarden verkrachten dan om de bio-industrie. Je fractie laat boerenbelangen altijd zwaarder wegen dan dierenwelzijn.
‘In de fractie verlies ik het vaak als het gaat om dierenwelzijn, dat klopt. De fractie heeft terecht moeite met dierenactivisme. Vanwege Volkert uiteraard. En onze landbouwwoordvoerder Wien van den Brink is varkensboer, hij kiest altijd voor de boer. De eerste jaren heb ik meegestemd met de fractie. Niet zo mooi, maar ik zat net in de Kamer, ik moest mijn positie verkennen. Pas later dacht ik: dit kan ik niet elke keer over mijn kant laten gaan. Tegenwoordig neem ik de vrijheid om afwijkend te stemmen. Bij moties over het onverdoofd castreren van biggen, de walvissenjacht en het afschieten van ganzen stem ik met Groen Links en de SP mee. Wien vind het helemaal niet leuk, maar ik zeg altijd: jij trekt aan het langste eind. Jij hebt zes man achter je en ik sta alleen.’
Waarom neem jij de landbouwportefeuille niet?‘
Dat gaat niet. Wien doet dat en de fractie wil dat zo houden. Maar mocht ik na de volgende Tweede Kamerverkiezingen in een andere partij terugkomen, dan kies ik voor landbouw, absoluut. Dan gaan we heel andere dingen meemaken. Dan komt er een aanvalsplan dierenwelzijn en bouwen we de bio-industrie af. Ik ben zeer links als het om dierenwelzijn gaat. En ik ben niet de enige. Ik heb al een paar keer met Jort Kelder geluncht. Hij zit in dezelfde hoek: de harde lijn als het gaat om veiligheid, infrastructuur en sociaal-economische kwesties. En links als het over milieu gaat. Ik geloof in veel groen, ik voel me daar zelf ook prettig bij. Bij het Schinveldse bos (gekapt voor de aanvliegroute van Awacs naar het Duitse NAVO-vliegveld Geilenkirchen – red.) had ik ook zo’n gevoel van: we moeten oppassen dat we niet alles volplempen met beton.’
Je stemt anders wel voor meer asfalt
‘Jazeker, wat ik vind het bizar hoe lang we hier in de file staan. Dat is nog veel slechter voor het milieu.’
Jij pleit voor meer groen in probleemwijken. Legergroen welteverstaan. Je wilde een tank naar de Amsterdamse Diamantbuurt sturen.
‘Ik ben doodziek van dat kleine groepje dat het verziekt voor de rest. Je kunt wel zeggen: ze hebben geen werk, maar die jongens zijn dertien. Dat hele verhaal van discriminatie: ik kan er niet meer tegen. Ik heb een Marokkaanse kennis, een jongen die ook bij de overheid werkt. Door de softe aanpak wordt zijn hele groep door de plee getrokken. Hoe kun je sociaal zijn en dat accepteren? Mijn lijfspreuk is: wie barmhartig is voor de wolven, doet onrecht aan de schapen. Daarom: oppakken die jochies, in een heropvoedingskamp en net zo lang drillen tot er normaal gedrag uit komt. Ik geloof in de harde aanpak. Of het nu gaat om dierenbeulen, treiterende Marokkanen of tbs’ers die kinderen aanvallen.’
Repressie, strenger straffen, werkkampen: in het verleden hebben dat soort methoden bitter weinig succes gehad
‘Omdat het nooit echt is uitgeprobeerd. Donner komt nu weer met een doe-maar-normaal-contract. Is hij van het ganzenbord gelopen of zo? Ik word witheet als ik dat in Nova zie. Die jochies lachen je keihard uit. Kijk, ik wil ook liever picknicken met Femke Halsema in een groen weiland en het hebben over de toekomst van de Noordzee. Maar daar liggen de belangrijke problemen niet.’
Even over je ruziënde fractiegenoten. Hoe slaag jij er toch altijd in om je afzijdig te houden van het gekrakeel?
‘Heel simpel, zodra er mot is, ga ik duiken. Ik hou niet van ruzie. Als iedereen in de oude fractie over elkaar heen rolde, ging ik naar huis. Telefoon uit en samen met mijn vriendin Femke een fietstocht of een strandwandeling maken. Dat is me prima bevallen.’
Voor Nawijn nam je het wel op, toen hij uit de fractie werd gezet.
‘Van mij mocht hij blijven, uiteindelijk denken we op veel punten hetzelfde.’
Wat vind je van zijn geflirt met Filip Dewinter van het Vlaams Belang?
‘Vreselijk, en dat in het huis van Pim. Dat ging tot aan mijn tenen.’
Maar geen beletsel om hem bij een nieuwe conservatieve partij te betrekken?
‘Nee, ik wil niemand uitsluiten. Het mooiste zou zijn als we erin slagen één lijn te trekken. Te veel grote ego’s, wordt vaak gezegd. Maar ik ben bereid om me ondergeschikt te maken aan iemand die beter is. Mijn moment is nog niet gekomen, ik sta nog op de handrem. Marco Pastors moet de lijsttrekker worden, een prima man die in Rotterdam heeft laten zien wat hij kan. Als Wilders ook meedoet, hebben we een heel sterk blok.’
Stel dat Wiegel terugkomt en jou vraagt om op de lijst van de VVD te komen?‘
Dat zou ik overwegen. Ik bewonder Wiegel zeer. Het punt is: ik zou wel onder Wiegel willen dienen, maar ik zou niet bij de VVD willen horen. Te veel Wassenaar, regentendom en gevestigde orde. Allemaal dingen waar ik me tegen verzet.’
Op Tweede Kamerfeestjes treed je op als DJ Jopie. Waarmee krijg je je collega’s de dansvloer op?
Ik draai vooral mijn eigen smaak: tachtigerjarenmuziek. “Walking on Sunshine” doet het altijd goed, net als “9 to 5” van Dolly Parton. Pas nog, voor het kerstreces, stond Remkes met een kopstootje op de dansvloer. Voor D66 draaide ik “The Final Countdown” en Hirsi Ali vroeg Madonna aan. Een topavond.’
Je kijkt veel naar het conservatieve Amerika. Behalve als het gaat over ontwikkelingshulp. Bush is voorstander van meer ontwikkelingshulp, terwijl jullie de ontwikkelingshulp willen halveren.
‘Wel bijzonder eigenlijk, ja. We moeten proberen die landen op te vijzelen, zodat al die mensen niet hiernaartoe komen, dat is ook zo. Maar het moet wel effectief zijn. Ik denk dat er veel aan de strijkstok blijft hangen. En waarom zouden wij meer betalen dan onze buurlanden? Ik vind het een schande dat mensen in Afrika creperen, echt waar. Maar ik ben ook wel zo dat ik niet op sandalen ga lopen om de wereld te verbeteren.’
Behalve over Amerika heb je het zelden over het buitenland.
‘Ik ben niet zo’n reiziger. Ik ben gek op Nederland. Pas was ik in Zuid-Afrika, mijn broer woont daar en we hebben rondgereisd. Fantastisch. Maar het gekke is, ik kan niet vertellen wat ik heb gezien. Terwijl, als je me vraagt over mijn laatste aanvalsplan, noem ik je zo twaalf punten. Soms kijk ik naar dat programma van Floortje Dessing, Yorin Travel. Dan ben ik zó blij dat ik lekker thuis op de bank zit. Ik ben ooit naar Cuba geweest, dat was heel indrukwekkend. Maar een backpacker ben ik nooit geweest. Jaarlijks drie maanden op vakantie of wonen in het buitenland? Dat zou een straf zijn. Mijn krantje een dag later en altijd Engels praten, vreselijk. Ik zou niet weten hoe ik mijn humor kwijt moest. Iedereen heeft het over China, dat trekt mij helemaal niet. Heel vervelende mensen, zoals ze met hun dieren omgaan. De binnenlanden van Afrika: daar krijg je mij ook niet naar toe.’
Ook vanwege de dieren?
‘Ja, ik heb beelden gezien van dierenmarktjes daar, dan hoef ik al niet meer. Maar ik wil niet hypocriet zijn, Amerikanen snijden enorme biefstukken. Weet je wat het is? Gisteren had ik een borrel met Pechtold. Interessante man, een politieke smaakmaker, we zien iets in elkaar. Van zo’n gesprek geniet ik meer van dan van twee weken jungle. Eerdmans is my name, politics my game, zo is het nu eenmaal.’
